De muziek die werd gespeeld was lange tijd nogal klassiek; het was soms voor leden een reden om te bedanken. Werd er voorgesteld om wat meer populaire muziek te spelen, dan was het weerwoord van de dirigent dat “dat genre heel moeilijk goed te brengen was!”

Blijkbaar zijn dirigenten niet erg te vinden voor het spelen van marsen, want regelmatig “moet de dirigent eraan herinnerd worden toch vooral elke week enige marsen te spelen”.

Nadat de zwaarste jaren voor de vereniging voorbij waren werd de muziek allengs meer gevarieerd, ook al omdat de keuze, zeker de laatste jaren, enorm uitgebreid is. Ook waren er soms leden die de vereniging muziek schonken, zoals een muziekstuk van erevoorzitter Schaap in 1967, een mars van vriend Smidt t.g.v. de 70-ste jaarvergadering, en de Zaanstadmars in 1973 van Hr.L. Klaassen.

Soli heeft in haar bestaan vele moeilijke jaren meegemaakt. Is de “impasse in de vereniging” in 1963 nog te wijten aan de extreem zware winter waardoor de repetities slecht bezocht worden, in december 1965 vermelden de notulen van de extra bestuursvergadering over opheffing: “het repetitiebezoek is uiterst treurig; elke week zijn er wel 10 leden onwettig afwezig”, en “het concours is niet doorgegaan, en de Jumelage is mede door toedoen van Soli een flop geworden”. Toch stemt men voor doorgaan! Er werd met waardering over dirigent W.Schoon gesproken, omdat “die zich aan een zinkend paard gebonden had, en toch niet bedankte zoals andere dirigenten wanneer ’t de vereniging slecht ging”.
In september 1966 meent men dat met de straatconcerten moet worden gestopt, want “die gaan zo slecht dat het een schande is voor de vereniging”! In 1967 is het vaandel zoek (niet voor de eerste keer overigens! blijkbaar is men niet zo goed in het beheren van de bezittingen). In 1968 “mist men het overzicht over de instrumenten, en uitgegeven muziek wordt niet bijgehouden”. Er is achterstand met de inning van donaties, en een deel van het archief is spoorloos.
Einde 1967 werd met de RK Muziekvereniging “Harmonie” en het Zaandams Fanfarecorps “Excelsior” de moeilijke situatie van de verenigingen besproken, en eventuele samenwerking overwogen, maar dit werd gezien als “de weg naar het einde”.
Het verslag van de jaarvergadering in 1969 vermeldt dat 1968 wel ’t dieptepunt was, maar dat nu het ergste wel voorbij was !
Echter in januari 1970 (het 70-jarig bestaan in 1969 was niet eens gevierd, er was een minimaal aantal optredens geweest, en men ging van de ene naar de andere “minderwaardige” repetitiegelegenheid) was de toestand blijkbaar weer zo nijpend (vooral bij Excelsior), dat weer overlegd werd met dezelfde verenigingen, maar weer zonder resultaat. Excelsior werd uiteindelijk m.i.v. 1973 opgeheven. Weer een oude Zaanse vereniging weg. Wie kent nog namen als:

  • het “Zaandams Muziekcorps” (opgericht 1906),
  • de “Oranje Harmonie Kapel” uit Wormer (opgericht 1927),
  • de muziekvereniging “ADVENDO”,
  • de Arbeiders muziekvereniging “Voorwaarts-Zaanstreek” (opgericht 1927) en
  • de Harmonie “Zaanland’s Kapel” (Koog aan de Zaan) ?

Begin september 1970 circuleren zelfs geruchten dat Soli opgeheven was! Daarom wordt een “crisisvergadering” belegd, maar weer gaan we door! Het jaarverslag over 1970 noemt dit een crisisjaar. Op het dieptepunt waren er nog maar 17 leden, maar toch herinneren sommigen zich nog goed gerepeteerd te hebben.
In november 1973 speelt Soli alweer op het concours in de Speeldoos o.l.v. een nieuwe inspirerende dirigent, de heer Pels.
Dankzij hulp en financiële steun van de Sociale Afdeling van het Nederlands Werkliedenverbond “Patrimonium” wordt de vereniging begin 1971 weer “opgepept”. Aan dit Patrimonium zijn we veel dank verschuldigd, ook in latere jaren zijn zij steeds weer bereid ons te helpen!

In 1972 wordt nog een naamswijziging overwogen, omdat men denkt dat er geen twee Soli Deo Gloria’s naast elkaar kunnen bestaan in één en hetzelfde Zaanstad dat eraan staat te komen. Dat geeft alleen maar verwarring. Hoewel dat laatste deels wel waar is gebleken, is het er toch niet van gekomen. Op de jaarvergadering in januari 1973 wordt geconstateerd dat het verzuim afgenomen is van gemiddeld 30% naar 4%! Men besluit (in verband met de financiën) in ieder geval voorlopig van uniformering af te zien, en voorrang te geven aan een goed instrumentarium. Ook heer van Lingen ziet vooruitgang, en looft de samenwerking en behulpzaamheid. Hij stelt voor weer eens te gaan spelen in het sanatorium in Beekbergen, zoals vroeger ook al eens was gebeurd. Hr.Klaassen schenkt ons een mars: de Zaanstadmars van G.Krijt.
Blijkbaar kan men eind ’72 / begin ’73 als een keerpunt ten goede aanmerken!

Na 1974 heeft Soli jarenlang geen concoursen meer bezocht, maar zich beperkt tot geleidelijke opbouw van de vereniging.
Daarbij werd als uitgangspunt genomen dat Soli vooral een gezellige vereniging moest zijn, waarin iedereen zich thuis zou voelen. Er zou naar gestreefd worden om op een voorzichtige wijze het spelniveau te verhogen, maar zeker niet ten koste van de sfeer.
Wél werden regelmatig de festivals van de Samenwerkende Muziekverenigingen Zaanstreek (later Zaans Muziek Overleg) bezocht. Ook word meegedaan aan de festivals, georganiseerd door zusterverenigingen, zoals dat in het Agathapark in Krommenie. Sinds het 90-jarig bestaan in 1989 organiseert Soli in samenwerking met de winkeliersvereniging City Center in het centrum van Zaandam een festival voor de muziekverenigingen en drumbands uit de Zaanstreek, de laatste jaren op de Gedempte Gracht.

Onder de naam “Concert Varië” werd gedurende vele jaren, voor het eerst in 1986, een serie concerten georganiseerd in de sfeervolle ambience van de Lutherse Kerk in Zaandam, waar kleine ensembles en solisten uit en rond de kring van Soli de gelegenheid kregen in intieme sfeer te musiceren. Het laatste Concert Varië vond plaats op 13 februari 1999 jl. in het kader van de viering van het 100-jarig jubileum. Natuurlijk wordt er ook jaarlijks een “Lenteconcert” gegeven voor de donateurs en andere belangstellenden, en begeleidt men kerkdiensten, kerst (nacht)diensten, en vele jaren lang ook de Volkskerstzang. Bejaardentehuizen worden regelmatig bezocht, en zelf in de penitentiaire inrichting Over-Amstel (de “Bijlmer Bajes”) hebben onze vrolijke klanken geklonken. Het instrumentarium was lange tijd een zorgelijke zaak voor Soli. Meestal ontbrak het geld om nieuwe instrumenten te kopen. Vaak kreeg men één of enkele instrumenten bij de viering van een jubileum; dat was dan door de supportersvereniging bijeen gesprokkeld. De firma Steijn gaf Soli ook wel eens instrumenten in huur, en later ook op afbetaling. Al vroeg werd het Anjerfonds / Prins Berhardfonds aangeschreven voor steun, maar het duurde tot 1954 voor men de eerste bijdrage, groot f 150, mocht ontvangen.

In november 1961 werd een nieuw instrumentarium gepresenteerd in het gebouw van Chr. Belangen. Kocht men bij de oprichting nog 12 instrumenten voor f 300, nu moest f 12500 neergeteld worden voor 34 instrumenten! Bij die presentatie bracht men ook muziek uit een “wat moderner genre” ten gehore, om eventuele jeugdige toehoorders te animeren om toe te treden als lid van de vereniging. Dit instrumentarium werd betaald uit een lening van de gemeente Zaandam van f 9735, terug te betalen in 15 jaarlijkse termijnen van f 649 (de rest werd betaald uit eigen middelen, die men bij elkaar sprokkelde via straatcollectes, oud-papieracties en donateursacties: men wierf maar liefst 250 donateurs bij wie men elke maand 25 cent ophaalde!). Tevens werd toen ingesteld dat men (maximaal) f 200 subsidie kreeg van de gemeente wanneer de vereniging zelf het dubbele bedrag spaarde in een “instrumentenfonds”. In feite was dat de voorloper van het latere subsidiestelsel van Zaandam.

In 1982 werd een groot deel van het instrumentarium vernieuwd. Het aankoopbedrag bedroeg hierbij
f 61860 voor 31 instrumenten ! Dat was vooral mogelijk gemaakt door de jarenlange steun van vele trouwe donateurs, en door een bijdrage van het Provinciaal Instrumenten Fonds, dat destijds nog bestond maar later helaas i.v.m. bezuiniging is opgeheven. Dat fonds steunde ons met een bijdrage van 25%! Ook bij het Anjerfonds werd nooit tevergeefs een verzoek ingediend, evenals bij het plaatselijke Honig- Laanfonds , Patrimonium en het (niet meer bestaande) Fonds Jozef die ons al enige malen flink hebben geholpen. Van de laatste tijd is de steun die het Schipholfonds verstrekt aan verenigingen in de regio.
Al deze fondsen zijn helaas van levensbelang voor verenigingen als de onze, omdat ondersteuning door de gemeente altijd mager is geweest, zeker in vergelijking met andere gemeenten, en alleen nog maar minder dreigt te worden.
Met zorg zien we daarom aan dat het aantal donateurs, dat ooit eens op 330 stond, nu al tot 187 is gedaald ondanks tussentijdse acties. De communicatie tussen bestuur, verenigingsleden en donateurs wordt onderhouden via het verenigingsblad Sounds, dat al in 1977 werd ingesteld. Overigens reppen de notulen van de bestuursvergadering in sep-1962 al over een “Soli-krant”; die heeft een paar jaar bestaan, werd verzorgd door (toen al ere-)lid J.Gobels, en moest het contact met de donateurs onderhouden.
Omdat mededelingen soms nu eenmaal sneller moeten worden gedaan, is er sinds 1986 ook nog een contactorgaan genaamd Bijgeluiden, dat tweemaandelijks verschijnt. Door jarenlang werven op basisscholen en folderen in de omgeving van ons verenigingsgebouw etc. is het ledental fors gegroeid, tot zelfs dicht bij de 100 leden een paar jaar terug.
We waren niet de eerste vereniging die ermee begon, maar onze eigen opleiding voor blokfluitertjes o.l.v. een gediplomeerd docent is een succes! Met veel plezier brengen we de kinderen met muziek in contact, en met samen musiceren. In 2000 telt de vereniging, inclusief 38 blokfluitleerlingen, 118 leden. De andere eigen opleidingen door gediplomeerde docenten voorzien ook in een behoefte: in 2000 zijn 34 leerlingen in opleiding. Ze worden gestimuleerd om deel te nemen aan de blaasexamens die jaarlijks door de Bond worden afgenomen.
Ook zijn er nog eens 13 leden in opleiding bij de muziekschool. Om het contact van deze leerlingen met de vereniging te verstevigen, worden ze eens per twee weken uitgenodigd om mee te spelen in de in september 1997 opgerichte groep “Soli Starters”, waarin ook de leerlingen van de eigen opleiding na ca. een half jaar gaan meespelen, en de (soms wel heel jonge) blokfluitertjes die al een jaartje les hebben. De “voorspeelavonden” en (interne) solistenconcoursen die jaarlijks georganiseerd worden voor de leden en leerlingen, en vooral voor ouders en familie, zijn altijd een groot succes, waarnaar met veel spanning naar uitgezien en toegewerkt wordt!
Al sinds vele jaren beschikt Soli over een leerlingenorkest, waarin al wat gevorderde leerlingen ervaring kunnen opdoen met, en genieten van het samenspel in een heus orkest. Al in 1971 was er sprake van een “jeugdcorps”, dat onder leiding stond van G.Wolters Sr. (die ook 2e dirigent van het groot orkest was), en dat in 1972 voor het eerst optrad tijdens het donateursconcert in de zaal van Verkade aan de Valkstraat. In 1974 deed het zelfs mee aan het concours in Leiden, waar een derde prijs werd behaald. Het stierf een zachte dood, maar herleefde als “leerlingenorkest” in 1982 o.l.v. Trudy Taal, later Henk Fraay (m.i.v. 1989), Gisla Bruitsman (m.i.v. sep-90), Aty Lust (m.i.v. sep-1993) en Marko van Esch (m.i.v. sep-95). Onder leiding van Marko heeft het leerlingenorkest in april 1995 en april 1996 de eerste prijs gewonnen op het leerlingenorkestenfestival in Heiloo.

De vereniging heeft uit haar leden bekende namen voortgebracht: de sopraan Marjan Smit, de bariton Henk van Heijnsbergen en de cabaretiere Lenette van Dongen zijn allen korter of langer lid geweest. Omdat de boog niet altijd gespannen kan zijn, word bij Soli al sinds vele jaren jaarlijks een “evenement” georganiseerd, zoals een dagje Beekse Bergen, Slagharen, Antwerpen (al meerdere keren), Efteling, Brussel, een tochtje over de Vecht, een weekendje Groet, Bergen aan Zee etc. Als het even kan wordt daarbij de gelegenheid aangegrepen om een optreden te verzorgen. De notulen vermeldden dat men al in 1953 naar Antwerpen wilde, en in 1962 eveneens, maar dat het beide keren niet doorging omdat de kosten niet op te brengen waren. Ook de jeugd wordt niet vergeten: er worden filmavonden, sport- en spelletjesdagen, en dit jaar een weekendje kamperen voor ze georganiseerd om ze op een ongedwongen wijze toch met elkaar en Soli te verbinden. Voor alle leden met aanhang wordt jaarlijks een gezellige barbecue georganiseerd. Het saamhorigheidsgevoel onder sommige leden nam dergelijke vormen aan dat zelfs samen op vakantie werd gegaan: al sinds vele jaren gaat een groep leden samen bergwandelen, eerst in Oostenrijk, later Zwitserland, en vorig jaar zelfs in Ierland. Waren de eerste groepen behoorlijk groot, later beperkte het zich tot zes à acht mensen, omdat er toch wel het een en ander van de mensen gevergd werd tijdens de tochten langs berghutten.

Sinds 1 januari 1992 heeft de vereniging de beschikking over een oud noodgebouwtje aan het Pauwenven in Zaandam, waarin twee lokalen gevestigd waren van de voormalige Cor Kakesschool. Na enige maanden van eendrachtige samenwerking van vele leden was het verbouwd tot een repetitielokaal met een gezellige bar, twee opslagruimten, en bestuurs- en leskamer. Eindelijk kon de vereniging haar vleugels volledig uitslaan, en vrijelijk extra repetities, jeugdavonden, blokfluit opleidingen, groepsrepetities, voorspeelavonden enz. organiseren. Met recht kan geconcludeerd worden dat Soli de moeilijke jaren al ver achter zich heeft gelaten en nu, met veel leden (jong en ouder) en veel activiteiten, een goede en gezellige muziekvereniging is die haar plaats in het sociale leven meer dan waard is. Het bestuur doet er veel aan om de goede omstandigheden te scheppen, maar het is aan de leden om er wat van te maken. Laat die kans niet liggen, maar doe er wat mee. Studeer goed, en help mee als uw hulp gevraagd wordt; wanneer we er met z’n allen de schouders onder zetten, kan het gewoon niet mis gaan. Het komt de vereniging ten goede, en uw plezier in de vereniging zal er beslist door toenemen!

Bron: W. Bergwerf